Werkgever gaat zieltjes winnen voor leeglopende vakbonden

01/10/2018

Werkgevers moeten zich inspannen om de leegloop van de vakbeweging te helpen stoppen. Er komen experimenten bij bedrijven om de vakbond actief te promoten onder nieuwe werknemers, door flyers te verspreiden en proeflidmaatschappen aan te bieden tegen gereduceerd tarief. Bij succes kan een landelijke uitrol volgen.

 

De opmerkelijke steun voor de vakbeweging is onderdeel van een breed pakket aan voorstellen van werkgeversvereniging AWVN om de arbeidsmarkt en het stelsel van sociale zekerheid te verbouwen. Algemeen directeur Harry van de Kraats maakt zich zorgen over het afbrokkelende draagvlak van de vakbonden, zegt hij in een gesprek met het FD over de plannen die vandaag naar buiten komen.

 

Professionele tegenpartij

Aan het pakket hangen ook voorstellen om de zeggenschap van werknemers te vergroten. 'Ik geloof heilig in “countervailing power”' (onafhankelijke tegenmacht, red.), zegt Van de Kraats. 'Het is ook in het belang van het bedrijfsleven om een kritische vakbond als gesprekspartner te hebben, en om te voorkomen dat het draagvlak onder de cao wegslaat.'

De cao-coördinator FNV Zakaria Boufangacha zegt in een reactie positief te zin over de acties maar komt ook met een waarschuwing: de werkgever moet niet zomaar naar de or stappen als hij zijn zin niet krijgen bij de vakbond, zoals bij Jumbo is gebeurd.

 

200.000

Sinds 2012 hebben de vakbonden 200.000 leden verloren, blijkt uit CBS-cijfers

Afgelopen zomer bleek uit CBS-cijfers dat het aantal vakbondsleden het laagste punt heeft bereikt sinds 1990, met een verlies van 200.000 leden sinds 2012. Waar sommige grote werkgevers zich verkneukelen over de afglijdende machtspositie van bijvoorbeeld de grote FNV, ziet de werkgeversvoorman een zorgelijke trend.

 

Houdbaarheid sociaal stelsel

Van de Kraats is bang voor teloorgang van de polder: als sociale partners niet meer representatief zijn, verliezen ze het recht van spreken op belangrijke arbeidsmarktthema's. Zo ziet hij bijvoorbeeld dat werkgevers en werknemers steeds minder goed in staat zijn om sociale bescherming te organiseren. 'Wij zien de opdrachteconomie opkomen. Die krijgt een nieuwe impuls via platforms als Deliveroo en Uber. Tegelijkertijd daalt het aantal zzp'ers dat zichzelf verzekert tegen arbeidsongeschiktheid. Ik vind het voor de houdbaarheid van het sociale stelsel onverantwoord dat er honderdduizenden onverzekerde zzp'ers rondlopen in Nederland.'

Van de Kraats hamert daarom op een verplichting voor zelfstandigen om zich tegen arbeidsongeschiktheid te verzekeren. Die verzekering wil hij onderbrengen bij private partijen, die niemand mogen weigeren. Dit voorstel is omstreden in werkgeverskringen, aangezien het de zzp-tarieven opdrijft en kan worden uitgelegd als aantasting van de ondernemersvrijheid.

 

Groep onverzekerden

'Ik maak me in sommige werkgeverskringen niet populair met mijn voorstel', zegt Van de Kraats. 'Maar ik heb hier ondertussen met wel duizend mensen over gesproken. We blijven maar rekening houden met allerlei deelbelangen, daar zijn we heel goed in in Nederland. Maar dit is in het algemeen belang en er moet een keer een besluit vallen. Die groep onverzekerden groeit op de lange termijn uit tot een steeds groter risico.'

‘Ik maak me in sommige werkgeverskringen niet populair met mijn voorstel. Maar dit is in het algemeen belang’

• Harry van de Kraats, AWVN

Datzelfde geldt voor de tekortschietende pensioenopbouw bij veel zelfstandigen. De AWVN-voorman wil dat het voor zzp'ers gemakkelijker wordt om voor een pensioen te sparen. Pensioenfondsen moeten toegankelijker worden voor buitenstaanders en zelfstandigen dienen de premie voor zowel arbeidsongeschiktheid als pensioen ruimer te kunnen opvoeren als aftrekbare bedrijfskosten.

 

Zelfstandigenaftrek

In ruil daarvoor is de AWVN bereid afstand te doen van de zelfstandigenaftrek, tot dusver een heilig huisje voor veel ondernemers. 'De ontwikkelingen op de arbeidsmarkt gaan razendsnel. Flexwerkers investeren te weinig in hun ontwikkeling, en de arbeidsproductiviteit stijgt in Nederland al minder dan in omringende landen.'

Van de Kraats pleit voor een 'nieuw huis van sociale zekerheid'. 'In tijden van laagconjunctuur was de cao in het verleden de veilige haven. Tegenwoordig gaan de zzp-tarieven in de bouw door het dak als de markt aantrekt. We moeten naar een nieuw evenwicht toe. De ondernemer houdt de winstvrijstelling plus startersaftrek en een stukje zzp-aftrek. Zelfstandigen die in de hoogconjunctuur niets overhouden, zijn misschien geen ondernemer en moeten op zoek naar een baan.'

 

Competentiepaspoort

Om te voorkomen dat een minimumtarief voor zzp'ers afketst op Europees-rechtelijke en mededingingsbezwaren — een probleem waar minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken tegenaan loopt met zijn zzp-plannen — pleit de AWVN voor zogeheten sectorcodes. Werknemers, zzp'ers en werkgevers-opdrachtgevers moeten deze richtlijnen per sector afspreken.

De vereniging wil iedere werkende uitrusten met een 'competentiepaspoort' en een deel van de werkloosheidspremies inzetten om potentiële werklozen al voor hun ontslag aan ander werk te helpen. Hoewel uitkeringsinstantie UWV wat hem betreft wel de 'regie' houdt, zou het zoeken naar 'doorstartbanen' worden uitbesteed aan uitzendbureaus en private opleiders. 'Dat is een hele mooie nieuwe markt', aldus Van de Kraats.

 

Bron: Financieel Dagblad