Week van de teek - feiten en fabels

We zitten midden in het tekenseizoen, dat van maart tot en met oktober loopt. Veel verhalen circuleren over deze spinachtige beestjes die de ziekte van Lyme kunnen overdragen. Hoe was het ook alweer? Een aantal feiten en fabels over teken.

Teken houden vooral van warm, vochtig weer
Feit. Bij warm weer in combinatie met een hoge vochtigheidsgraad zijn de teken actiever. Maar ze zijn er het hele jaar door. Zodra de temperatuur boven de 7°C komt, kunnen ze actief worden. De meeste mensen worden gebeten in de periode van maart tot en met oktober.

Teken vallen uit bomen naar beneden
Fabel. Teken stappen van grassen en struiken over naar dieren en mensen. Ze komen in het hele land voor in bossen, duinen, heidegebieden, beschutte weilanden, parken en tuinen. Ze zitten vooral in hoog gras of tussen dode bladeren, het liefst bij bomen of struiken.

Teken kunnen ongemerkt uren of dagen op de huid zitten
Feit. Een teek is erg klein, slechts 1 tot 3 millimeter. Teken zijn makkelijk over het hoofd te zien. Als een teek u heeft gebeten, lijkt het of er een zwart puntje op uw huid zit. Ze zitten vooral in de liezen, knieholtes, oksels, bilspleet, randen van het ondergoed, achter de oren en rond de haargrens in de nek (vooral bij kinderen).

Het is belangrijk om een teek zo snel mogelijk te verwijderen. Teken kunnen besmet zijn met de bacterie Borrelia burgdorferi en de ziekte van Lyme overdragen.

Je hoeft alleen naar de huisarts als er een rode ring te zien is op de huid
Fabel. De ziekte van Lyme kan zich ook uiten in een vlekachtige verkleuring van de huid op de plek van de tekenbeet, die groter wordt. Deze kan tot drie maanden na een tekenbeet verschijnen. Ga dus naar de huisarts bij een rode ring en/of bij een vlekachtige verkleuring. Ook als de teek langer dan 24 uur in de huid zit is het verstandig om met de huisarts te overleggen of behandeling nodig is.

Je moet altijd draaien als je een teek verwijdert
Fabel. Pak de teek met een puntig pincet of tekenverwijderaar zo dicht mogelijk op de huid bij de kop vast en trek hem er rustig uit. Als een stukje van de kop achterblijft is dat ongevaarlijk. Dat komt er vanzelf weer uit, net als bij een splinter. Ontsmet pas daarna het beetwondje met 70% alcohol of jodium. Gebruikt u een andere tekenverwijderaar? Volg dan de gebruiksaanwijzing. Eventueel kunt u een vergrootglas gebruiken.

Van een tekenbeet word je altijd ziek
Fabel. Gelukkig niet. Teken kunnen de ziekte van Lyme veroorzaken. Dat doen alleen teken die zelf besmet zijn met de Borrelia-bacterie. Ongeveer één op de vijf teken draagt deze bacterie bij zich, de anderen maken je dus niet ziek. Naar schatting loopt 1-3 procent van de mensen na een tekenbeet de ziekte van Lyme op. Meestal houd je dus niets over aan een ontmoeting met een teek.

Lichte kleding helpt tekenbeten voorkomen
Feit. Dat is waar. Niet omdat een bepaalde kleur teken afschrikt, maar simpelweg omdat je de donkere beestjes op bijvoorbeeld een witte broek makkelijker ziet lopen. Controleer regelmatig of er een teek op je kleding wandelt. Als je een teek ziet voordat hij zich heeft vastgebeten, is hij nog makkelijk te verwijderen. Ook andere kledingtips helpen tekenbeten voorkomen: draag bij voorkeur lange mouwen, een lange broek, dichte schoenen en stop je broekspijpen in je sokken.

Een teek laat los als je hem met zeep behandelt
Fabel. Deze tip circuleert op internet, maar het is onzin. Een teek laat echt niet los als je er zeep, nagellak, olie of alcohol opsmeert. De teek irriteren met vuur of door erin te prikken is ook geen goed plan. De beste methode is de teek voorzichtig verwijderen met een speciale tekentang of met een puntig pincet. Pak de teek zo dicht mogelijk bij je huid bij zijn kop vast en trek hem recht uit je huid. Krijg je het zelf niet voor elkaar, ga dan dezelfde dag nog langs je huisarts of de huisartsenpost.

Een teek kan wel een centimeter groot worden
Feit. Teken zijn normaal piepklein, zo’n 1 tot 3 millimeter maar. Als een teek zich vastgebeten heeft in een mens of dier, zuigt hij zich vol met bloed. Zo kan hij opzwellen tot een bolletje van wel een centimeter groot.

Bronnen: RIVM en gezondheidsnet.nl