Zzp en loondienst: let op deze juridische zaken

Als je je ondernemersbestaan combineert met een baan in loondienst, kun je een aantal juridische zaken tegenkomen. Denk bijvoorbeeld aan een nevenwerkzaamhedenbeding: dan mag je naast je baan geen andere werkzaamheden uitvoeren. Maar mag dat zomaar en waar kun je nog meer tegenaan lopen?

Bedingen en verboden

Toen ik tijdens het freelancen mijn eerste journalistieke baan in loondienst aannam bij een bruidsmagazine, moest ik een concurrentie- en relatiebeding ondertekenen. Dat hoefde niet toen ik eerder voor het bedrijf werkte als zzp’er. Persoonlijk vond ik deze bedingen wel een dingetje, want de trouwwereld is een specifieke branche. Dat betekende dat ik tijdens mijn dienstverband en tot zeker een jaar na uitdiensttreding niets mocht doen voor andere opdrachtgevers als het ook maar iets met trouwen te maken had.

Daarnaast werd het nevenwerkzaamhedenbeding opgenomen in mijn contract. Maar omdat ik voor het toezeggen op de baan al had aangegeven dat ik ernaast zou blijven freelancen, werd dat aangepast in mijn contract. Ik moest me wel nog houden aan het concurrentie- en relatiebeding, en het freelancen mocht mijn werkzaamheden voor deze baan niet hinderen. Dat geldt nu overigens ook voor mijn contract bij KVK. Maar wat is het verschil tussen deze bedingen en hoe kom je zoiets overeen?

Nevenwerkzaamhedenbeding

Nevenwerkzaamheden zijn (on)betaalde werkzaamheden naast je baan in loondienst. Dat kunnen bijvoorbeeld werkzaamheden zijn voor je eigen bedrijf, vrijwilligerswerk of werken voor de concurrent. In dat laatste geval is het best logisch dat je baas verbiedt om nevenwerkzaamheden uit te voeren. Het risico van belangenverstrengeling, imagoschade of het lekken van gevoelige bedrijfsgegevens of -geheimen is daarmee groter. Maar als je voor jezelf werkt of vrijwilligerswerk doet, dan hoeft dat niet altijd een probleem te zijn. Het is alleen wel belangrijk dat je dat niet onder werktijd van je baas doet en dat je werkzaamheden voor je baan er niet onder lijden.

Een nevenwerkzaamhedenbeding neemt je werkgever meestal schriftelijk op in je arbeidsovereenkomst. Je baas kan ook gokken op ‘goed werknemerschap’. Dan leg je niets schriftelijk vast. De duur van het nevenwerkzaamhedenbeding geldt zolang je arbeidscontract loopt. Bij het overtreden van het verbod kunnen er consequenties volgen, zoals een boete of ontslag. Ben je van plan om naast je baan voor jezelf te (blijven) werken of andere nevenwerkzaamheden uit te voeren? Geef dit door aan je werkgever. Die kan dit dan opnemen in je contract.

Concurrentiebeding

Het concurrentiebeding, ook wel non-concurrentiebeding genoemd, is het verbod om bij de concurrenten van je opdracht- of werkgever te gaan werken of een eigen concurrerend bedrijf te starten. Dit geldt tijdens en/of na verloop van je contract voor een bepaalde periode. Je werkgever mag je niet zomaar een concurrentiebeding opleggen. Er zit een aantal voorwaarden aan:

Het concurrentiebeding staat in je arbeidscontract. Zowel de werknemer als werkgever ondertekenen het beding.
Het beding kan gelden tot enkele jaren na afloop van je contract. In mijn geval duurde het een jaar toen ik bij het bedrijf wegging. Ik mocht niets doen voor mezelf of andere bedrijven als het ook maar enigszins met de trouwbranche te maken had.
Je moet als werknemer minimaal 18 jaar oud zijn op het moment van ondertekenen én een contract voor onbepaalde tijd hebben. Sinds 2015 mag het beding enkel worden opgenomen in tijdelijke contracten als er sprake is van zwaarwegende bedrijfsbelangen. Dit moet de werkgever dan wel duidelijk maken in het contract.
Je werkgever moet in het beding aangeven wie de concurrenten zijn, welke concurrerende werkzaamheden verboden worden en in welke regio of landen.
Bij overtreding van het beding kun je een boete krijgen. Dit moet eveneens opgenomen worden in het beding.

In sommige gevallen is het concurrentiebeding alsnog ongeldig en kan de rechter het nietig verklaren. Bijvoorbeeld als je ontslagen wordt in je proeftijd, een nieuwe functie binnen het bedrijf aangaat en daarbij geen nieuw concurrentiebeding hebt ondertekend of als de afspraken te streng zijn, waardoor je moeilijk aan een nieuwe baan komt.

Relatiebeding

En dan is er nog het relatiebeding: dit zou je de lightversie van het concurrentiebeding kunnen noemen. Hier had ik ook mee te maken. Het houdt in dat je na afloop van je contract of opdracht een bepaalde periode niet mag werken met of voor relaties van je opdracht- of werkgever. Daarnaast mag je klanten en leveranciers niet meenemen naar een nieuwe baan of opdracht. Dat laatste is wel krom als je bedenkt dat je zelf vaak ook relaties inbrengt uit je eigen netwerk. Die moet je dan na afloop achterlaten, terwijl je die mensen al kende voordat je aan je baan of opdracht begon.

Afspraken uit het relatiebeding worden vaak toegevoegd aan het concurrentiebeding, maar in feite steekt het relatiebeding toch iets anders in elkaar. Zo mag je onder het relatiebeding alsnog gaan werken bij een concurrent of een eigen bedrijf starten in hetzelfde vakgebied. Dit beding ziet echt toe op de contacten, terwijl het concurrentiebeding toeziet op je werkzaamheden.

Verplichte zaken

Als je voor jezelf werkt, heb je een aantal fiscale en verplichte verantwoordelijkheden. Je moet bijvoorbeeld je administratie en boekhouding op orde hebben en bewaren. Daarnaast heb je verschillende belastingverplichtingen, zoals de belastingaangifte voor je inkomsten en omzet, die je maandelijks, jaarlijks of per kwartaal kunt doen. Je kunt dit uiteraard uitbesteden, doe ik ook. Ik heb namelijk helemaal geen verstand hiervan, dus mijn boekhouder doet de aangifte voor me en dat gaat al jaren goed.

Juridische meevallers

Naast de eerdergenoemde bedingen en verplichte zaken heb je ook een aantal juridische meevallers als je werkt voor jezelf en voor een baas, zoals sociale zekerheid. Je bouwt door je baan in loondienst pensioen op, kunt betaald verlof opnemen en bent (deels) verzekerd tegen ziekte, werkloosheid of arbeidsongeschiktheid. Als je enkel onderneemt, moet je zelf van alles regelen en jezelf verzekeren tegen bovenstaande dingen. Door je onderneming te combineren met je baan geniet je dus van het beste van 2 werelden.

Dit was mijn laatste blog in de reeks ‘Zzp en loondienst’. Bedankt dat je tot zo ver hebt gelezen. Loop jij tegen juridische zaken aan? Laat het hieronder weten via het feedbackveld. En mocht je zelf overwegen om je onderneming met een day job te combineren of zelfs te stoppen met een van de twee: weet dat het allemaal mogelijk is. Het KVK Adviesteam staat klaar voor al je vragen over dit onderwerp en nog veel meer.

Bron: KVK