Er komt een nieuwe pensioenwet: dit moet je erover weten

02/06/2023

De Eerste Kamer gaf dinsdagavond groen licht aan de nieuwe pensioenwet. Daarmee komt een einde aan een jarenlange discussie. Maar wat verandert er nu eigenlijk voor jouw portemonnee? Acht vragen en antwoorden over het nieuwe pensioenstelsel.

 

De hamvraag: hoeveel krijg ik na mijn pensioen?

De meest gestelde vraag gaat over geld, maar we kunnen eigenlijk geen antwoord op die vraag geven. Als je nu inlogt op je pensioenoverzicht, zie je hoeveel pensioen je hebt opgebouwd en wat je straks inclusief AOW krijgt. Veel mensen denken dat dat een vaststaand bedrag is, maar dat is niet zo. Het is een verwacht bedrag. Het kan nog stijgen of dalen, afhankelijk van de vraag hoe het met de economie gaat. Zo is er tussen 2008 en 2022 door veel pensioenfondsen niet of nauwelijks geïndexeerd, waardoor feitelijk het pensioen minder waard werd.

Hoe hoog straks elke uitkering in het nieuwe stelsel uitvalt, hangt - veel meer dan nu - af van toekomstige economische ontwikkelingen en beleggingsrendementen van pensioenfondsen. "De hoogte van je pensioenpot beweegt meer", aldus Ronald Doornbos, pensioenexpert bij PwC. "Daardoor is het veel moeilijker te voorspellen wat je straks krijgt." Toch hoef je niet te schrikken. Je hoeft niet direct op een houtje te bijten bij economische tegenslag. "Stel, de economie daalt met 10 procent. Dan korten fondsen niet direct 10 procent op je pensioen. Zo'n daling wordt gespreid over meerdere jaren, bovendien zijn er veelal nog steeds kleine buffers (reserves) om in slechte jaren bij te springen. Maar de dalingen en stijgingen zullen wel groter zijn dan nu. 

Per werknemer moet er nu berekend worden wat die straks ongeveer krijgt, afhankelijk van de ingelegde premie. Je krijgt een brief waar een bedrag in staat.

 

Ik ga binnen twee jaar met pensioen. Wat verandert er dan?

Waarschijnlijk nog niets. Pensioenfondsen hoeven pas uiterlijk 1 januari 2028 te zijn overgegaan op het nieuwe pensioenstelsel. Er is namelijk veel rekenwerk nodig om voor al die miljoenen werknemers te berekenen wat ze in principe krijgen.

"Het gros van de pensioenfondsen lijkt nu te streven naar een overgang per 1 januari 2026", geeft Doornbos aan. Voor zover bij HZC bekend is het pensioenfonds Rail & OV het enige voor onze sector relevante fonds, dat aankoerst op een vroegere datum, namelijk 1 januari 2025.

 

Minder zekerheid, dat vind ik eng. Krijg ik straks minder?

We snappen dat het eng is. Maar volgens de kenners is de kans groot dat je met het nieuwe pensioenstelsel, in ieder geval als je jong of oud bent meer krijgt (voor de middengroep ligt dat anders en speelt het punt van compensatie, zie hieronder). Sterker nog: volgens een berekening van Aegon zou de uitkering van een gepensioneerde in het nieuwe systeem in twintig jaar tijd (2003 tot en met 2022) met ongeveer veertig procent zijn gestegen terwijl dat met het oude pensioenstelsel maar tien procent was.

 

Compensatie voor 35 tot 60-jarigen, hoe zit dat?

Zoals al gezegd: mensen die niet heel oud en niet jong zijn, kunnen in het nieuwe pensioenstelsel minder goed af zijn. Dat zit zo: in het oude stelsel was eigenlijk iedere ingelegde euro evenveel waard. Of je die nu inlegde op je twintigste (waarna er nog tientallen jaren mee belegd kon worden) of op je 65e. Dat was een voordeel voor ouderen, omdat zij eigenlijk gesubsidieerd werden door de jongeren. Jarenlang was dat helemaal geen probleem, omdat zij vroeger precies hetzelfde hadden gedaan voor de ouderen van toen.

Als we straks allemaal persoonlijke potjes hebben, is dat niet meer zo. Een euro die je dan inlegt als je jong bent, is als je met pensioen gaat straks veel meer waard, en levertje dus meer pensioen op. De inleg van ouderen levert juist minder pensioen op uiteindelijk, omdat er niet meer lang belegd kan worden met dat geld.

Voor mensen die grofweg tussen de 35 en 60 jaar oud zijn, pakt dat slecht uit omdat zij al inlegden toen ze nog jong waren, maar niet het voordeel hebben dat die vroeg ingelegde euro's tot meer pensioenuitkering leiden. En zij worden aan het eind van hun carrière niet meer door de jongere generaties gesubsidieerd. Zo dreigt er dus een pensioengat te ontstaan.

Chris van Veldhuizen, directeur van HZC, zegt daarover: “In de onderhandelingen over het pensioenakkoord hebben de vakbonden gezegd dat hier compensatie voor moet komen. Uiteindelijk is dat ook opgenomen in het akkoord.” Onze vakcentrale, de VCP, heeft er voor gepleit dat wettelijk te verplichten. Helaas heeft het kabinet er voor gekozen dat over te laten aan de onderhandelingen tussen sociale partners (werkgevers en werknemers). “Bij het maken van de pensioenregelingen per pensioenfonds moet dat aan de orde komen. Overal waar HZC aan tafel zit, is compensatie voor ons een hard punt”, aldus Van Veldhuizen.

 

Wat moet er nu nog geregeld worden?

Best nog veel. Niet alleen de compensatie, maar ook zaken over bijvoorbeeld het nabestaandenpensioen. Ook komen er twee type premieregelingen (maar jij mag niet kiezen welke, dat is aan je werkgever en de sociale partners). Bij de eerste gaat het om een solidaire premieovereenkomst. Bij de tweede gaat het om een flexibele premieregeling. Overal waar HZC aan tafel zit, wordt tot dusverre een principekeuze voor de solidaire regeling gemaakt. In de solidaire regeling is een buffer opgenomen waarmee plussen en minnen in beleggingsresultaten van de fondsen met elkaar gecompenseerd kunnen worden, om te voorkomen dat er in een periode van minnen daadwerkelijk gekort moet worden op pensioenen.

 

Mijn vader mocht nog op zijn 65e met pensioen. Keert dat terug?

Nee. Het nieuwe pensioenakkoord verandert niets aan de pensioenleeftijd. Sterker nog: momenteel is er een regeling waarbij mensen met een zwaar beroep eerder mogen stoppen met werken. Die zogenoemde regeling vervroegd uittreden (RVU) loopt in 2025 af en het is onduidelijk of die verlengd wordt. Tijdens het debat in de Eerste Kamer vroegen deze week enkele senatoren om die regeling permanent te maken, maar de minister wilde daar niets over toezeggen. Op dit moment zijn er op basis van de RVU-regeling per sector cao-afspraken gemaakt over regelingen om vervroegd te kunnen uittreden, in de bouw infra en BGV/verticaal transport beter bekend als zwaarwerkregeling. De landelijke RVU-regeling was tijdelijk bedoeld, maar gelet op de zwaarte van de beroepen in de bouw en infra vindt HZC dat deze regelingen in stand moeten blijven. Ook in andere sectoren zoals RailInfra en GGI staan RVU-regelingen op het wensenlijstje maar is vooralsnog binnen de beschikbare loonruimte door de sociale partners voorkeur gegeven aan loonsverhoging voor alle werknemers.

 

Wat gebeurt er met mijn nu al betaalde pensioenpremie, want straks legt iedereen voor zichzelf in?

Het opgebouwde kapitaal dat nu bij de pensioenfondsen staat wordt verdeeld over de individuele pensioenpotjes. Er wordt nog berekend hoeveel je precies hebt bijgedragen en dus krijgt. Als het straks in je potje zit, beweegt het daarna mee met de beleggingsresultaten van je pensioenfonds.

 

Kan ik bezwaar maken tegen de nieuwe wet?

De wet is nu vastgesteld door het parlement. We krijgen signalen dat leden gevraagd wordt om nu al bezwaar te maken bij je pensioenfonds tegen de overgang naar het nieuwe pensioencontract. HZC ondersteunt deze oproep niet. Het heeft namelijk juridisch geen zin om nu bezwaar aan te tekenen tegen iets waar je pensioenfonds nog niet over heeft besloten.

HZC staat achter het pensioenakkoord en de overstap naar het nieuwe pensioenstelsel, omdat is vastgesteld dat het oude stelsel financieel niet houdbaar is en dit de toekomstige pensioenuitkeringen in gevaar zou brengen. De nieuwe pensioenwet biedt daar een oplossing voor. De inzet van HZC is daarbij wél dat niemand er op achteruit gaat. “Daar maken wij ons aan de overlegtafels hard voor en zullen waar nodig steun vanuit de achterban gaan vragen om deze doelstelling samen te realiseren”, aldus Chris van Veldhuizen.

 

HZC zal de komende tijd met een regelmatige pensioenupdate komen over de voortgang en stand van zaken in de voor ons relevante sectoren rond de uitvoering van de nieuwe pensioenwet.